Tarihte Haziran Ayı Olayları
1 Haziran 1919'da, Yunanlılar Ödemiş'i işgal etti; Albay İsmet Bey, Amerikan mandası konusundaki görüşlerini bir mektupta Kâzım Karabekir'e bildirdi.
2 Haziran 1919'da, tutuklu 75 Türk aydını, işgal kuvvetleri tarafından Malta'ya götürüldü.
3 Haziran 1919'da, Yunan kuvvetleri Nazilli'yi işgal etti.
4 Haziran 1672'de, IV. Sultan Mehmet, Birinci Lehistan (Polonya) sefer-i hümâyûnu için Edirne'den hareket etmişti. Gerçekte orduyu Köprülü-zâde Fâzıl Ahmet Paşa idare ediyordu.
4 Haziran 1876'da, Sultan Abdülaziz intihar etmişti. Birkaç gün önce tahttan indirilen Sultan Aziz'in ölümünü Hüseyin Avni Paşa plânlamıştı. Diğer devlet adamlarına haber verip vermediği bilinmiyor. Vermemiş olması daha akla yakındır. Sonradan Sultan Hamid rejimini tarihî gerçekleri çiğneyerek batırmak isteyenler, bu hâdisenin bir intihar olduğunu ileri sürmüşlerdir. İntihar olması ihtimali, son derece zayıftır. Sultan Aziz'in tahttan indirilmesi ve ölümü, Türkiye tarihinde bir felâketler zincirinin başı olmuş ve zararlı neticeler vermiştir. (Daha sonraları ortaya çıkan belgeler ve anılar toplamı, gururuna çok düşkün olan padişahın intihar etmiş olması ihtimalini güçlendirmiştir).
4 Haziran 1878'de, Kıbrıs bizden ayrılmıştı. Asırlardır bir Türk mülkü olan bu yeşil adanın, Osmanlı İmparatorluğu'nun en zayıf bir devresinde İngilizlere verilmesi, memleketi saran Rus tehlikesine karşı bir koz olarak kullanılmış ve böylelikle elden çıkmıştır. Ayastefanos Muahedesi'nin ağır şartları altında bulunan Abdülhamit Türkiyesi'ne yardım için, İngilizlerin elinde bir üs olarak kullanılması âdeta dikte edilmiş ve bu fikri devrin ricali de desteklemişti. Adayı Türkiye namına İngiltere idare edecek, fakat Kıbrıs, hukuken Türk İmparatorluğu'nun bir parçası sayılmakta devam edecekti. Buna karşılık İngiltere, Doğu Anadolu'ya bir Rus taarruzu olursa, silâhlı müdahalede bulunacaktı. Rusya, aynı yıl Türkiye'den aldığı Kars'ı iade ederse, İngiltere de Kıbrıs'ı tahliye edecekti. 1914 sonunda Türkiye, Birinci Dünya Savaşı'na girince, İngiltere, Kıbrıs'taki hukukî Türk hâkimiyetini tanımamış ve adayı ilhak etmiştir.
5 Haziran 1919'da, Yunan askerleri Akhisar'ı işgal etti; Muğla'da Menteşeliler Müdafaa-i Vatan Cemiyeti'ni kurdu; İtalyanlar Çine'yi işgal etti.
5 Haziran 1916'da Edirne'nin kahraman müdafii Şükrü Paşa vefat etmişti.
6 Haziran 1919'da, Milne, Mustafa Kemal'in İstanbul'a çağırılmasını istedi; Damat Ferit ve Tevfik Paşalar 'Democraite' adlı Fransız zırhlısıyla İstanbul'dan ayrıldı. King-Crane heyeti Suriye'ye gitti.
6 Haziran 1920'de Zile ayaklanması başladı.
7 Haziran 1919'da, Trakya Osmanlı Komitesi kuruldu.
7 Haziran 1920'de, Nemrut Mustafa Paşa Harp Divanı, Albay İsmet Bey ve arkadaşlarının idamına karar verdi.
8 Haziran 1876'da, Çerkez Hasan vakası diye anılan korkunç cinayet işlenmişti. Saraydaki yakınlarının sayesinde kolağasılığına kadar yükselen Çerkez Hasan adında şımarık ve zorba biri, Serasker Hüseyin Avni Paşa'ya olan şahsi garazını iğrenç bir cinayetle neticelendirmiştir. Mithat Paşa'nın evinde toplanmış olan vükelânın üzerine elinde tabanca ve kama ile saldırmış, ilk önce seraskeri, sonra da Hariciye Nazırı Raşit Paşa'yı öldürmüştür. Üç dört gün sonra vükelânın kararıyla Bayezid'de asılmıştır. Kendisini lekelemek isteyenler, tâyinin yapıldığı Bağdat'a gitmemek için bu hâdiseyi düzenlediğini ileri sürmüşlerdir. Ancak Bağdat'a gitmemenin yolu, şüphesiz birkaç nazırı vurmak ve asılmak değildi.
9 Haziran 1908'de, İngiltere Kralı Yedinci Edvard ile Rus Çarı İkinci Nikola, Reval'de buluşmuşlardı. İki devlet arasında az önce varılan antlaşmayı daha da kuvvetlendirmek maksadıyla yapılan bu toplantı tam bir esrar perdesi altında geçmiştir. Bizim tarihimizi alâkadar eden ciheti, 1908 İkinci Meşrutiyetini tacil için müsait bir zemin hazırlamış olmasıdır.
10 Haziran 1923'te, meşhur Fransız romancısı Piyer Loti ölmüştü. Asıl adı Jülyen Viyo olan Piyer Loti bir deniz subayı idi. Mesleği dolayısıyla muhtelif memleketleri, Japonya'yı ve Türkiye'yi gezmişti. Hattâ bir müddet İstanbul'da ikamet ederek buradan memleketine 'Azade' adlı bir romanla dönmüştür. Piyer Loti Türklere karşı büyük bir dostluk hissi beslemekle meşhurdur.
10 Haziran 1919'da, Mustafa Kemal, Ali Fuat Paşa'yı (Cebesoy) ve Rauf Bey'i (Orbay), Havza'ya davet etti.
11 Haziran 1534'de, Kanunî Sultan Süleyman Han, 'Irâkeyn Seferi' denen Birinci İran sefer-i hümâyûnuna çıkmıştır. Bu sefer, Kanunî'nin 3 İran seferinin en mühimi ve meşhurudur. Çünkü Irak ve bu arada Abbasîlerin pek ünlü taht şehri Bağdat, Safevîlerden fethedilmiş, Doğu Anadolu'nun son parçaları da devlete katılmıştır. Sefere 'Irâkeyn' (İki Irak) seferi denmesine sebep, hem merkezi Bağdat olan Arap Irak'ına, hem de merkezi Hamedân olan Acem Irak'ına gidilmiş olmasıdır.
11 Haziran 1913'te, Sadrâzam ve Harbiye Nazırı Mahmud Şevket Paşa bir suikast neticesinde öldürülmüştü. Mahmud Şevket Paşa, Harbiye Nezareti'nden, Babıâli'ye gidiyordu. Otomobiline atılan kurşunlarla ölmüştür. Bu suikast tamamen aydınlatılmış değildir. Muhaliflerin tertip ettiği sanılmakla beraber, suikasttan İttihat ve Terakki'nin de haberi vardı. Mahmud Şevket Paşa'dan sonra iktidar tamamen İttihat ve Terakki Partisi'ne geçmiştir. Bu parti, suikastı fırsat sayarak, birçok muhalifini astırmıştır.
11 Haziran 1919'da, Reşit Paşa Sivas valiliğine atandı.
12 Haziran 1919'da, Yunanlılar Bergama'yı işgal etti. Mustafa Kemal Havza'dan ayrıldı.
13 Haziran 1878'de, Berlin Kongresi toplanmıştır. Osmanlı-Rus Savaşı'nın sonunda imzalanan Ayastefanos Muahedesi bu kongrenin toplanmasına sebep olmuştur. Toplantıda, Ayastefanos Muahedesi'nin umumî Avrupa menfaatlerine uygun olarak tadili işi görüşülmüştür. Bir ay süren toplantı sonunda 13 Temmuz 1878'de bir antlaşma imzalanmıştır. İmza koyan devletler Osmanlı İmparatorluğu ve Rusya başta olmak üzere İngiltere, Fransa, Avusturya, İtalya ve Almanya'dır.
15 Haziran 1860'da, Şinasi 'Tasviri Efkâr' gazetesini çıkarmaya başlamıştır. İlk zamanlarında haftada iki defa neşrolunurdu. Şinasi, Agâh Efendi ile beraber kurduğu 'Tercümanı Ahval'de pek az müddet kalarak ayrılmış ve sonra bu gazeteyi kurmuştu. Tercüman'dan daha esaslı bir fikir gazetesi idi. Zaten Şinasi, yurdumuzda ilk Avrupai fikirleri yayan büyük üstattır.
15 Haziran 1919'da, Bergama düşman işgalinden kurtuldu. Sultanhisar, Aydın ve Sarayköy çevresinde düşmana karşı çete savaşları başladı. Akhisar da Redd-i İlhak Cemiyeti kuruldu.
17 Haziran 1919'da, Yunan askerleri Menemen'de katliam yaptı.
18 Haziran 1919'da, Dâhiliye Nazırı, milis kuvvetlerinin kurulmasını ve yöresel savunma hazırlıklarını yasaklayan ilk genelgesini yayınladı.
19 Haziran 1919'da, Ali Fuat Paşa ve Rauf Bey, Mustafa Kemal ile görüşmek üzere Amasya'ya gittiler; Bergama yeniden işgal edildi. İngilizlerin isteği üzerine Nazilli boşaltıldı.
20 Haziran 1919'da, Mustafa Kemal telgrafhanelerin işgalini istedi.
21 Haziran 1587'de, Kaptan-ı Derya Kılıç Ali Paşa ölmüştü. Büyük Türk denizcilerinin son halkasını teşkil eden Kılıç Ali Paşa, 80 yaşlarındaydı ve 15 yıldır Türk deniz kuvvetlerinin başında bulunuyordu. Onun ölümünden sonra Türk denizciliği, belirsiz olmakla beraber, bir duraklama devresine girdi.
21 Haziran 1919'da, Zonguldak şehrimiz düşman işgalinden kurtarılmıştı
21 Haziran 1919'da, Mustafa Kemal, Amasya Genelgesi'ni yayımladı. Dâhiliye Nazırı Ali Kemal, Mustafa Kemal'in telkinlerine uyacak memur ve subayların harp divanınca cezalandırılacağını bildirdi.
22 Haziran 1515'te, ünlü denizcilerimizden Turgut Reis şehit olmuştu. Bu kahraman Türk, gençlik yıllarını korsan gemilerinde geçirdikten sonra Barbaros'un maiyetine girmiş ve Preveze Deniz Savaşı'na da katılmıştı. Zaferlerle geçen hayatının son devresinde Trablus valisi oldu ve Malta muharebesinde şehit olarak Trablus'a gömüldü.
22 Haziran 1533'te, Kral Ferdinand, İstanbul Muahedesi'ni kabul etmiş ve Kanunî Sultan Süleyman'ı metbuu olarak tanımıştı. Bu suretle Bohemya Kralı ve Avusturya Arşidukası olan Ferdinand, Türkiye'ye tâbi oluyordu. Ferdinand, Almanya İmparatoru ve İspanya Kralı Charles-Quint'in tek erkek kardeşiydi.
23 Haziran 1919'da, Hatay, yıllardır hasretini çektiği anavatana kavuşmuştu.
24 Haziran 1919'da, Posta Müdür Refik Halit Bey (Karay), Mustafa Kemal'in telgraflarının kabul edilmemesini teşkilâta bildirdi.
25 Haziran 1919'da, Wilson, Türklerin İstanbul'u terk etmeleri ve güçlü bir devletin İstanbul çevresiyle Boğazlarda hâkimiyet kurmasını bildirdi. Demirci Mehmet Efe Aydın'da, Çerkez Ethem de Salihli'de çete savaşlarını başlattılar.
26 Haziran 1919'da, Mustafa Kemal Amasya'dan ayrıldı; Dâhiliye Nazırı Ali Kemal istifa etti.
27 Haziran 1523'te, Vezir-i âzam Piri Mehmet Paşa tekaüde sevk edilmiş ve Hasodabaşı İbrahim Ağa, sadârete getirilmişti. Bu suretle Türkiye tarihinde, Damat Makbûl İbrahim Paşa'nın pek parlak geçen iktidar yılları başlamıştır.
27 Haziran 1919'da, Bergama'da katliam yapıldı.
28 Haziran 1857'de, Sultan Abdülâziz, Fransa İmparatoru Üçüncü Napolyon'un daveti üzerine Avrupa seyahatine çıkmıştı. Bir Osmanlı padişah ve halifesinin Hıristiyan bir hükümdarı ziyareti, tarihte misli görülmemiş bir hâdise telâkki edilmiştir. Abdülâziz, deniz yoluyla Fransa'nın Tulon limanına, oradan da Paris'e gitmiştir. Mutad ziyaretlerden sonra Londra'ya gidilmiştir. Padişahın Londra ziyareti 23 Temmuza kadar devam etmiştir. Viyana ve Peşte yoluyla Varna'ya, oradan da İstanbul'a dönülmüştür.
28 Haziran 1919'da, Mustafa Kemal Sivas'tan ayrıldı. İtalyan askerleri Burdur'u işgal etti. Versay Barış Antlaşması imzalandı.
30 Haziran 1919'da, Milne, Harbiye Nezareti'nden Mustafa Kemal ve Cemal Paşaların geri çağrılmasını istedi. Aydın kurtuldu.
Perş. Ara. 06, 2007 10:56 am